مقایسه تطبیقی انواع سقف های یونولیت

منش 

تحقیق: 

بررسی پیش­رو به منظور صرفه جویی در انرژی و هزینه ­های متحمله از سقف ساختمان­های شهر ارومیه می­باشد که به رویکرد کتابخانه­ای موضوع بررسی و اجرا قرار گرفته هست و در نهایت نیز به توده بندی توصیفی نتایج پرداخته شده می‌باشد . 

اهمیت 

و ضرورت تحقیق 

علائمی که از خانه­ های نخستین بشر به دست رسیده­اند و نیز طرح­هایی که برای ساختن فضای امن در زمینه­ های متفاوت (از کارخانه تا بیمارستان، از کتابخانه تا تماشاخانه و …) به دست ما می­رسند، نشان دهنده آن میباشند که بشر برای به وقوع پیوستن بخشیدن به فضایی که تن نیاز دارد، ناچار به تغییر تحول شکل، تغییر و تحول مکان و ادغام کردن ماده می‌باشد . در ساده­ترین شکل خانه­سازی، آدم نیازمند به سرپناه، حجم تبارک و بی تردید زمین را به تناسب میزان های خویش می­کاود و موادزائد کاویده شده را دور می­ریزد و برعکس هنگامی که می­خواهد روی زمین مسطح سرپناهی را بنا کند، ناچار می باشد با به کار گیری از مصالح بر کنده از جاهای مختلف، سکونتگاه خود را شکل دهد .به بیان بهتر، ادغام مواد و مصالح ساختمانی عملی میباشد به منظور آفریدن حجمی پایدار که بتوان در درونش زیست (احمدی ملکی، ۱۳۸۳) . 

اهداف: 

انگیزه از بررسی پیش رو مقایسه تطبیقی گونه های سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه می­باشد . در پی این هدف اصلی، هدف ها ویژه تحت دنبال می­گردد . 

۱- 

بررسی خصوصیات سقف­های بکار رفته در ساختمان­های شهر ارومیه 

۲- 

نظارت روش­های صرفه جویی در انرژی و هزینه مربوط به سقف­ها در بناهای شهر ارومیه 

ادبیات 

بررسی 

سقف­های 

ساختمانی و مصالح بکار رفته در آن، انواع مختلفی دارا هستند که به اختصار در ذیل به آن می­پردازیم: 

۱) 

پوشش سقف به وسیله تیرهای چوبی 

این مدل پوشش قبلاً در بخش اعظم شهرها ترویج داشت . چون چوب در اکثر زمان ها شهرها بوده و هزینه ساختمان را به خودی خود اندک می­کرد . همچنین مدل پوشش در شهرهای مختلاف هم تفاوت داشت . این دسته پوشش می­تواند به دو طریق انجام شود . در طریقه اول، بعد از آن از اینکه دیوارهای ساختمان به تحت و پوشش می­رسید، پس از ترازبندی، فاصله دو دیوار را با چوبهای گرد به مسافت 30 سانتیمتر از همدیگر می­پوشاندیند و بعد از آن بر روی آن­ها حصیر می­کشیدند و بر روی حصیر نیز مقداری نی، به ضخامت تقریبی ۶ سانمتیمتر پهن میکردند و بر روی آن­ها شفته کاهگلی ریخته و شیب بندی میکردند . در طریقه دوم سپس از نصب تیرهای گرد، آن­ها را از طرف بام تخته کوبی میکردند . این تخته کوبی بنام سقف پوش معروف بود . روی سقف پوش را با گل نیم کاه و خشت یا این که خشت مفروش می­کردند که به آن به اصطلاح «پالانه» می­گفتند، و آن‌گاه عمل شیب بندی انجام می­شد و تحت سقف­ها را نیز قاب سازی می­نمودند . این کادر ها که از تخته و چوب بود انواع مختلفی داشت و زیبایی خاصی به ساختمان می­بخشید . ضمناً این سقف­ها را می­توان به نوعی عایق حرارتی محسوب نمود . چرا که از دو مدل پوشش فایده می­برد، یعنی از بالا روی تیرها حصیر و تخته و نی می­باشد و از درون نیز به رخ کادر سازی می­باشد که فی مابین این دو پوشش فضای خالی می­ماند که این فضا می­تواند عایق حرارتی محسوب شود (شاطریان، ۱۳۸۷) . 

۲) 

پوشش سقف به وسیله تیرآهن (طاق ضربی) 

طریقه پوشش این مدل سقف­ها بدینصورت است که پس از اتمام فعالیت نعل درگاه ­ها و یک عدد شدن دیوارهای ساختمان، کلیه دیوارها را به یک مقدار مرحله می­کنیم و شناژ افقی را انجام داده و تیرها را بر روی آنقرار می­دهیم . در هنگام تیرریزی می بایست اعتنا شود مسافت تیرها از یکدیگر نسبت به نمره تیرآهن درست انتخاب شوند . چرا که در صورت والا بودن دهانه تیرها، احتمال لرزش و خمش در تیرآهن ارتقا یافته و در سود موجب ریزش می­شود . معمولاً این دهانه را در میان ۸۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر در نظر می­گیرند و برای جلوگیری از لرزش آن از میلگرد به صورت ضربدری به کار گیری نموده و به تیرآهن­ها جوش داده می­شوند . طریقه پوشش این مدل سقف­ها که از آجر و ملات گچ و خاک می­باشد، به طریق ضربی که فشار وارده را به تیرآهن­ها منتقل می­کند و این فشار نیز توسط میل­های مهار جوش داده گردیده به تیرآهن­ها، خنثی می­شود (همان، 1387) پس از اتمام پوشش سقف از طرف پشت بام، مبادرت به دوغاب ریزی می­نمایند، که به اصطلاح دوغاب گچ عسلی رقیق نامیده می­شود و خاصیت دوغاب ریزی این هست که اولاً درزهای عمودی دربین آجرها را مالامال می­کند و آن­ها را خوب به نیز می­چسباند و از ریزش احتمالی آن دوری می­کند . دوما این که آجرها را یکدست کرده و به صورت قالبی در می­آورد که در دل دو تیرآهن جای گرفته می باشد . و سوماً اینکه، زیرا مقداری بر حجم گچ افزوده می­شود و تعداد دهانه ­های پوشش،به هر چند عدد که می­رسد، دهانه ­ها را با فشار بیشتر حجم، به یک سقف کاملاً یک دست تبدیل می­کند و سقف در پیش‌رو لرزش­ها و صدمات احتمالی به چهره واحد کار خواهد نمود (شاطریان، ۱۳۸۷) . 

۳) 

پوشش سقف به وسیله دال بتنی 

طریقه همانطوری که از نام این نوع پوشش معین است، عمدتاً مصالح بکار رفته در این جور پوشش ها از بتن و میلگرد می­باشد که با دقت به اهمیت و مقاومت سقف و کاربردهای آن، اشکال مختلفی دارد . و ضخامت آن­ها با توجه به دهنه تیرها، در کمترین حالت 8 سانتیمتر و بیشترین وضعیت ۳۰ سانتیمتر در پارکینگهای طبقاتی مورد استعمال قرار گرفته می‌باشد . 

انواع سقف­های بتن دارای سلاح زیر می­باشد . 

الف) 

سقف­های بتن دارای اسلحه صفحه­ای ساده 

این جور سقف­ها برای دهانه­ های کوچک (کمتر از ۳ متر)مورد استفاده قرار می­گیرد . ضخامت این مدل سقف­ها با اعتنا به دهانه و بارهای وارده از ۸ تا ۲۰ سانتیمتر خواهد بود که می­توان این دسته سقف­ها را حتی در ساختمان­های باربر و نیمه فلزی و در غایت ساختمان­های بتن آرمه اجرا نمود . طریق اجرای آن به این ترتیب میباشد که دوسری مش (میلگردهای شبکه­ای به نیز تنیده شده) را در بالا و پائین قالب سقف قرار می­دهیم و مابین این مش­ها را به وسیله میلگردهای خم گردیده و یا این که چوب ویا آجر از نیز مسافت می­اندازیم تا هنگام بتن ریزی به همدیگر نچسبند . ضمناً حتما می بایست اعتنا شود که از تخته ­های ضخیم برای قالب استفاده گردد تا در موقع بتن ریزی، مش ها جابجا نشده و موجب ریزش سقف گذشته از استحکام نگردد . 

ب) 

سقف­های بتن دارای سلاح دندانه­ای 

این نوع سقف برای دهانه ­های بزرگ­تر از سه متر موضوع استعمال قرار می گیرد . وبرای جبران نیروهای مازاد وارده به سقف از تیرهای فرعی به کار گیری می­شود که مابین تیرهای مهم با فاصله­های واجب و معین قرار داده می­شوند تا توشه سقف را به تیرهای دارای اهمیت منتقل کند . در صورتی‌که این سقف را از پائین نگاه کنیم، ضخامت تیرهای مشاهده گردیده مشابه دندانه خواهدبود (کسمائی، ۱۳۸۲) . 

ج) 

سقف­های بتن مسلح معکوس 

این دسته سقف­ همان سقف دندانه­ای می­باشد که به فیس معکوس اجرا شده هست . و موردها به کارگیری آن در جاهایی میباشد که به علت خاصی مجبوریم از این نوع سقف سازه به ضرورت استفاده نمائیم . چرا که عمده اعضاء بتن در قسمت کشش قرار گرفته که بدون چاره خوا هیم بود از بتن زیادی استعمال کنیم و سقف سنگین­تر خواهد بود . 

د) 

سقف­های بتن مصلح مضاعف 

در صورتی‌که دو سقف دندانه­ای و معکوس را با هم اجرا کنیم، سقف دوبل یا دوچندان خوا‌هیم داشت . قالب بندی این دسته سقف­ها به مراتب خیلی مشکل­تر از بقیه قالب بندی ها است، و در موارد خاصی نظیر عبور لوله­ های آب و فاضلاب و نظایر آن، از این مدل سقف استعمال می­شود . بتن ریزی این دسته سقف­ها می بایست در دو یا این که تعدادی مرحله انجام شود و کلاً زیاد مقرون به صرفه نمیباشد . 

ر) 

سقف­های بتن مسلح قارچ 

به علت یکپارچه کردن تبر و تیرچه با سقف، نمای آن به چهره پله پله یا قارچ مانند چشم می­شودکه به همین علت آنرا سقف قارچی می­گویند و کارایی این نوع سقف به‌این چهره است که تیر وتیرچه به صورت پله­ای با سقف یک عدد می­شوند . 

س) 

سقف­های بتن مسلح با قالب­ها تو خالی 

این جور پوشش از بهترین ومقرون به صرفه ترین پوشش­ها می­باشد و شیوه کارایی آن به این رخ می باشد که از ورقهای فلزی که به رخ تاوه و توخالی می­باشد به فیس قالب به کارگیری کرده و آن‌گاه از ترازبندی و چوب بسته زدن، در کنار یکدیگر قرار داده و بتن ریزی می­کنند . فاصله دندانه ­­ها و تیرچه ­ها از نیز در این مدل سقف­ها کمتر بوده و ارتفاع آن­ها هم نسبت به سقف­های دندانه­ای کمتر و سبک­تر و مقرون به صرفه تر می‌باشد . 

۴) 

پوشش سقف به وسیله تیرچه و بلوک 

برای آشنا با اجرای سقف­های تیرچه بلوک باید نکات تحت را مد لحاظ داشته باشید تا از سقفی که بالای سرتان قرار خواهد گرفت مطمئن باشید (شاطریان، ۱۳۸۷) . 

آغاز بایستی تیرچه ­ها روی پلهای با اهمیت (تیرهای فلزی) در ترازهای زمینه لحاظ کارگذاری شوند . مسافت دربین تیرچه­ ها با بلوکهای مجوف پر گردیده و پس از نصب میلگردهای حرارتی و میلگردهای تکمیلی براساس نقشه­ های اجرایی، بتن دال سقف ریخته می­شود . آرماتورهای با اهمیت تیرچه باید به ارتفاع ۱۵- ۱۰ سانتیمتر با تیرهای کلیدی درگیر شوند و به هیچ وجه نباید این آرمارتورها را به تیرهای فلزی جوش بخشید . لحاظ به اینکه تیرچه ­ها به استثنای تیرچه های با جان باز، گذشته از یکپارچه شدن سقف توانمند به تحمل بار سقف نیستند، باید توسط یک سری چارتراش و اساس (جک­ها یا این که شمعها) به نحو مناسب و مطمئنی حفظ شوند . در موقع اجرا می بایست خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه­ ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده این خیز حذف شود . میزان خیز در کارگاه با تجربه به دست می­آید، معمولاً به ازای هر متر ارتفاع دهانه ۲ میلیمتر خیز در حیث گرفته می­شود . ضمناً موردها زیر نیز باید به هنگام اجرا مد حیث قرار گیرند . 

الف) جکهایی که در پایین سقف­های تیرچه بلوک برای تحمل وزن بتن نو وصال به مقاومت اول آن استعمال می­شود دستکم ۱۰ روزباید فارغ از تغییر باقی بمانند . 

ب) به کار گیری از جک­ها (شمعها) محافظ تیرچه ­ها برای بتن ریزی . 

فاصله این جکها را می­توان طوری اجرا نمودکه به ازای هر دو متر ارتفاع تیرچه حدود ۲ میلیمتر وسط تیرچه را بالاتر نگهدارد تا سپس از بتن ریزی این خیز حذف شود . 

ج) در این زمینه می بایست دقت شود که سر تیرچه­ ها از پر و بال تیرآهن انقطاع نشده باشد . گهگاه بر اثر بی دقتی در نصب جکهای زیر سقف تیرچه­ ها از روی پر و بال تیرآهن جدا گردیده و بالاتر قرار می­گیرد . این جکها می بایست به نحوی اجرا شودکه میلگردهای دو راز تیرچه روی پر و بال تیرآهن قرار گیرد . 

د) در صورتی که تیرچه به یک تیرآهن منتهی می شود می­بایست با به کارگیری از میلگرد ممان (لنگر) منفی، تیرچه به تیرآهن مهار شود تا در برهه زمانی زلزله دچار گسیختگی نگردد . 

ر) ضخامت بتن بر روی سقف می بایست دست کم ۵ سانتی متر باشد . برای آنکه بتوانیم این ضخامت را به دست آوریم کافی میباشد حدود ۴ قطعه نیمه آجررا بر روی ۴ نقطه گوناگون از بلوک­های سقفی قرار دهیم، بتن می­بایست پس از اجرا لبالب آجرها گردد . 

س) بتن مصرفی بر روی سقف مطلقا می­بایست به رخ یکدست اجرا شود و نباید بین بتن ریزی فاصله­ایی ایجاد گردد . زیرا بتن ریخته شده و رها گردیده که سفت شده می‌باشد و هنگام ریختن بتن سقف سبب ساز از دربین رفتن مقاومت این قسمت می­شود . بتن ریزی نباید در یک سری مرحله با مسافت وقتی زیاد انجام شود . ریختن بخشی از بتن و عبور کرد دوران طولانی (بیش از یکسری ساعت) سبب خرابی سعی سقف و کاهش مقاومت آن می­شود . پیشین از بتن ریزی می بایست سقف ازهرگونه آلودگی همچون بتن خشک شده، شن و ماسه و یا خرده­ های سفال در مقاطع اصلی همچون محل اتصال تیرچه به سقف تمیز شود (مجتهد زاده، ۱۳۵۳) . 

یونولیت

در موردزمان برچیدن پایه­ ها و پایه­ های اطمینان، باید مندرجات دین نامه بتن ایران ملاحظه گردد . 

۵) 

پوشش سقف به وسیله سقف­های پیش ساخته 

این مدل سقف­ها به چهره جدا به وسیله بتن و میلگرد در کارخانه ساخته شده و در محل ساختمان نصب میگردند، و در هنگام اجرا نیز سریتر تمام می­شوند و بیشترین استفاده آن در سوله ­ها و کارخانه­ ها، با دهانه ­های تبارک می­باشد . این گونه سقف با پهنا 5/2 متر و ارتفاع 5/17متر با امکانات نصب پنجره برای تأمین فروغ از سقف تهیه و تنظیم می­شوندو وزن توشه زنده و مرده این دسته سقف­ها 450 کیلوگرم بر هر مترمربع می­باشد . شیوه اجرای آن بدینصورت می­باشد که بعد از سطح کردن دیوارهای ساختمان و شناژبندی، بر روی دیوار، سقف­های پیش ساخته 5/2 متری را در کنار یکدیگر چیده و آنگاه از نصیب سقف نسبت به روند بعدی پوشش آن، مبادرت می­نمایند . 

۶) 

پوشش سقف به وسیله یونولیت 

«نیسکوفوم» نوعی پلیمر پلی استایرن قابل انبساط می­باشد که تحت حالت ویژه­ای ساخت می­شود .این مدل پلی استایرن بدلیل داشتن شکلی مختص شبکه­ای و خاصیت فیزیکی منحصر به فرد به فرد، کاربردهای وسیعی در مورد عایقهای صوتی و حرارتی، پانلهای ساختمانی و همچنین تهیه قطعات بسته بندی پیدا کرده هست .